Markette 35 lira, halde 2 lira: Domates değil bu, ekonomi dersi

Muğla’nın Ortaca ilçesinde yaz sezonu tüm canlılığıyla başlarken, tarla bereketiyle üreticiyi, raf etiketleriyle ise tüketiciyi düşündürmeye devam ediyor. Türkiye genelinde market raflarında 24 ila 35 lira arasında değişen fiyatlarla satışa sunulan domates, Ortaca Hali’nde yalnızca 1,5 – 2 lira arasında alıcı bulabiliyor. Salçalık olarak sınıflandırılan bu domateslerin, gerçekte marketlerde “yemelik” olarak satılanlardan hiçbir farkı yok. Sulu, taze ve sağlıklı olan bu domatesler, yalnızca etiket farkıyla farklı kategorilere ayrılıyor...

Bu çelişkiyi ortaya koyan isim ise Ortaca Hali’nin genç ve istikrarlı komisyoncularından biri olan Furkan Kılınç. Ak Yıldız Komisyon yetkilisi Kılınç, salçalık domatesin hal fiyatının 1,5 - 2 lira arasında olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Yemeklik domatesten hiçbir farkı yok. Sadece sınıflandırma farklı. Marketlerdeki domateslerden daha taze ve sulu.”

Ortaca, Muğla’nın bereketli topraklarıyla bilinen ve özellikle yaz sezonunda üretimin zirve yaptığı bir tarım merkezi. Tatilcilerin akın ettiği bu bölgede seralar ve açık alan tarlalar, Ege’nin domates ihtiyacının önemli bir kısmını karşılıyor. Ancak üretim fazlalığı ve salça fabrikalarının bu yıl stoklarını erkenden doldurması, domatesin pazarda hak ettiği değeri bulmasını engelledi. Şu an itibariyle, Ortaca Hali’ne salçalık domates almaya gelen bir tek fabrika bile yok...

Bu durum üretici için ciddi bir sorun. Çünkü tarlada emekle yetiştirilen ürün, pazarda değer görmediğinde zarar kaçınılmaz hale geliyor. Tam da bu noktada devreye giren Ak Yıldız Komisyon, üreticiyle tüketici arasında köprü oluyor. Piyasanın daraldığı, alım gücünün düştüğü, temel gıda maddelerine ulaşmanın bile zorlaştığı bir dönemde, bu çaba sadece ticari değil, sosyal bir sorumluluk örneği olarak da öne çıkıyor.

Türkiye'de yıllardır konuşulan ekonomik dengesizlik, bir kez daha domates örneğiyle kendini gösteriyor. Üreticiden 2 liraya çıkan ürün, tüketiciye 30 liranın üzerinde ulaşıyorsa, arada ciddi bir sistem sorunu var demektir. Üstelik bu durum yalnızca Ortaca'ya özgü değil. Tüm Türkiye’de üretici kazanamıyor, tüketici alamıyor.

Domates, soframızın vazgeçilmezi. Ama artık bu vazgeçilmezliğin bedeli, sadece sofrada değil, cebimizde de ağır hissediliyor. Ortaca Hali’nde salçalık olarak satılan ama market raflarında "yemeklik" olarak sunulan domatesin hikayesi, Türkiye ekonomisinin kısa bir özeti gibi duruyor. Tarımda üretim fazlası var ama kazanç yok. Markette ise fiyat bol ama alım gücü yok. Aradaki fark ise sadece etiket değil, sistemin ta kendisi...

Haber : Gazeteci Ali ERTURAN

gazetecialierturan@gmail.com